ประวัติหมู่บ้า

        ประวัติความเป็นมาและถิ่นฐานของตำบลบ้านเป้า ไม่ปรากฏหลังฐานแน่ชัดว่าใครเป็นบุคคลแรกที่มาตั้งถิ่นฐานอยู่ก่อน แต่จากคาบอกเล่าของผู้สูงอายุภายในหมู่บ้านได้ความว่า บรรพบุรุษของคนตำบลบ้านเป้า มาจากเมืองบก เมืองวัง(ประเทศลาว) เป็นชาวผู้ไท ซึ่งสมัยนั้นถูกข้าศึกไล่ฟันด้วยคมดาบ ง้าว ผู้คนล้มตายเป็นจานวนมาก จึงพากันอพยพข้ามฝั่งแม่น้าโขงมาลี้ภัยอยู่ที่ดงบังอี่ แลละได้มาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่หนองสูง และอาศัยอยู่นานพอสมควร และมีนายพรานจานวนหนึ่งได้ออกล่าสัตว์หากินแรมคืน มาเป็นทาเลที่ราบบริเวณภูผาขาว เต็มไปด้วยความอุดมสมบูรณ์ ป่าดงหนาทึก พร้อมทั้งมีสัตว์ป่านานาชนิด สามารถทามาหากินได้อย่างสะดวกสบาย จึงได้พากันชักชวนญาติพี่น้องจากเมืองหนองสูงมาตั้งหลักปักฐานอยู่ ณ บริเวณห้วยกระเบียน (ตรงข้ามบ้านภูในปัจจุบัน) ต่อมาเห็นว่าทาเลมันแคบไม่เพียงพอต่อการทามาหากินจึงได้ขยายพื้นที่มายังบริเวณที่ราบลุ่มกว้างใหญ่ ซึ่งเหมาะกับการทานาอยู่ระหว่างภูผาแดงกับภูผาขาว ต่อมา ปี พ.ศ.2435 เจ้าจันทร์ชมพู(กลางประพันธ์) ได้ชักชานญาติ พี่น้อง อาทิ พิมพิสาร หาญชนะ และศรีสงคราม ซึ่งระยะนั้นมิได้อยู่ร่วมกัน ต่างตั้งเป็นกก เป็นเหล่า มาตั้งบ้านแปลงเมือง และตั้งชื่อบ้านว่า “กุดอีเป้า” เป็นนามแรก ต่อมา ปี พ.ศ.2445 ได้พร้อมกันยกตาแหน่งผู้ใหญ่บ้านคนแรก ให้แก่ เจ้าไชยสิทธิ์ (อาจวิชัย)เนื่องจากเป็นผู้อาวุโสกว่าคนอื่นและได้เปลี่ยนชื่อจาก“บ้านกุดอีเป้า” เป็น “บ้านเป้า”
ปี พ.ศ.2522 บ้านเป้าได้แยกออกจากตำบลหนองสูงใต้ และแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 6 หมู่บ้าน คือ บ้านภู หมู่ที่ 1และ 2 บ้านเป้า หมู่ที่ 3 และ 5 บ้านคาพี้ หมู่ที่ 4 บ้านป่าแสด หมู่ที่ 6
ปี พ.ศ.2542 ตำบลบ้านเป้า ได้ยกฐานจากสภาตำบล เป็นองค์การบริหารส่วนตำบล
ปี พ.ศ.2551 ยกฐานะจากองค์การบริหารส่วนตำบลเป็นเทศบาลตำบล

1. ด้ายกายภาพ
1.1 ที่ตั้งของหมู่บ้าน/ชุมชน/ตำบล
ตำบลบ้านเป้า ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของอาเภอหนองสูง ที่ทาการเทศบาลตำบลบ้านเป้า ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 5 ตำบลบ้านเป้า อาเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร ถนนสายสาคัญ คือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2370 เชื่องต่อระหว่างอาเภอหนองสูง กับอาเภอนิคมคาสร้อย จังหวัดมุกดาหาร ตำบลบ้านเป้า อยู่ห่างจากที่ว่าการอาเภอหนองสูง 10 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากจังหวัดมุกดาหาร ประมาณ 56 กิโลเมตร

เนื้อที่
ตาบลบ้านเป้ามีเนื้อที่โดยประมาณ 38 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 23,750 ไร่ แบ่งการใช้ประโยชน์ในที่ดินออกเป็นดังนี้
- พื้นที่การเกษตร ประมาณ 10,750 ไร่
- พื้นที่ป่าไม้และภูเขา ประมาณ 11,044 ไร่
- พื้นที่แหล่งน้า ประมาณ 1,490 ไร่
- พื้นที่เขตชุมชน/หมู่บ้าน ประมาณ 466 ไร่

ลักษณะภูมิประเทศ
ตาบลบ้านเป้ามีลักษณะทางกายภาพส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง และที่ราบเชิงเขา มีพื้นที่ป่าไม้และภูเขามากถึงร้อยละ 55.73 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยมีภูเขาล้อมรอบ เช่นภูผาขาว ภูผาแดง ภูจ้อก้อ เป็นต้นลักษณะป่าไม้เป็นป่าเบญจพรรณยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ และในป่าไม้ยังมีพืชสมุนไพรหลากหลายชนิดสัตว์ป่าอาศัยอยู่ชุกชุม มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่เขตการปกครองต่างๆ ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับ ตาบลโนนยาง,ตาบลหนองสูง อาเภอหนองสูง
ทิศใต้ ติดต่อกับ ตาบลหนองสูงใต้ อาเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร
อาเภอหนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ตาบลหนองสูง,ตาบลหนองสูงใต้ อาเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อาเภอหนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด
1.4 ลักษณะภูมิอากาศ
ฤดูฝนจะเริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมเรื่อยไปจนถึงปลายเดือนตุลาคม และมักปรากฏเสมอว่าฝนทิ้งช่วงในเดือนมิถุนายนถึงเดือนกรกฎาคม แต่ระยะเวลาการทิ้งช่วงมักจะไม่เหมือนกันในแต่ละปี ฤดูหนาว เนื่องจากเป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกสุดของประเทศ ทาให้ได้รับอิทธิพลลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือก่อนภูมิภาคอื่น อุณหภูมิจะเริ่มลดต่าลงตั้งแต่เดือนตุลาคมและจะสิ้นสุดปลายเดือนมกราคม ฤดูร้อน ถึงแม้ว่าเคยปรากฏบ่อยครั้งว่าอากาศยังคงหนาวเย็นยืดเยื้อมาจนถึงปลายเดือนกุมภาพันธ์ โดยส่วนใหญ่แล้วอากาศจะเริ่มอบอ้าว ในเดือนกุมภาพันธ์ไปจนถึงประมาณต้นเดือนพฤษภาคมซึ่งอาจจะมีฝน เริ่มตกอยู่บ้างในปลายเดือนเมษายน